Op maandag 8 april 2024 besprak de Zoetermeerse gemeenteraad de opvang van asielzoekers, in het licht van het op 1 februari 2024 inwerking treden van de Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen, ook wel de Spreidingswet genoemd. Dit naar aanleiding van een agenderingsverzoek van de fractie van Forum van Democratie. Namens de Zoetermeerse VVD voerde raadslid Rob Duiven het woord: ‘Gemeenten en dus ook de gemeente Zoetermeer zitten aan het eind van de migratieketen. Ook Zoetermeer heeft dus te maken met de gestaag uitdijende stroom van op te vangen asielzoekers. Het probleem is echter dat die asielketen niet goed functioneert. En natuurlijk moeten gemeenten en dus ook Zoetermeer altijd bereid zijn een bijdrage te leveren om veiligheid te bieden aan mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en geweld. Maar dat kan niet door grenzeloos iedereen die zich aandient hier in Nederland en dus ook in Zoetermeer, op te vangen. Hierdoor dreigt het noodzakelijk draagvlak voor een zorgvuldige en veilige opvang weg te vallen’, zo hield hij de raad voor: ‘En dat terwijl zeer recent de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 de politiek waarschuwt en oproept om grip te krijgen op de migratie om op langere termijn onderwijs, zorg, wonen en sociale zekerheid voor iedereen in Nederland toegankelijk te houden’.
De Spreidingswet geeft gemeenten, naast het Rijk, de wettelijke taak om asielopvangvoorzieningen te bieden, Een verdeelsleutel moet daarbij zorgen voor een evenwichtigere verdeling van asielzoekers over het land. Op 31 januari 2024 zijn de totale capaciteitsbehoefte, de provinciale opgaven en de indicatieve verdeling over gemeenten in de Staatscourant gepubliceerd. Provincies en gemeenten moeten samen in totaal 96.000 opvangplekken voor asielzoekers beschikbaar maken in Nederland voor medio 2025. De provinciale opgave voor Zuid-Holland bedraagt 19.776 opvangplekken. De indicatieve verdeling voor Zoetermeer bedraagt 703 opvangplekken waarvan 60 voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Momenteel heeft Zoetermeer 630 opvangplekken in de voormalige Penitentiaire Inrichting (PI) aan de Rokkeveenseweg.
‘Zoetermeer heeft de afgelopen periode laten zien haar verantwoordelijkheid te nemen als het gaat om de opvang van vluchtelingen. Zelfs langer en voor meer mensen dan oorspronkelijk de bedoeling was. Niet elke gemeente in Zuid-Holland heeft dat überhaupt of in die mate gedaan’, aldus Rob Duiven in zijn betoog: ‘De Zoetermeerse VVD vindt dat die gemeenten in het kader van de provinciale opgave nu eerst aan de bak moeten. De VVD vindt dat de gemeente zich dus niet moet neerleggen bij de huidige indicatieve opgave’.
Wethouder Ter Laak reageerde namens het college terughoudend terughoudend op dit standpunt. Zij benadrukte dat de Commissaris van de Koning in de provincie Zuid-Holland ‘in the lead’ is om tot afstemming met alle gemeenten in de provincie te komen. Rob Duiven bepleitte dat het de ambitie van het college zou moeten zijn dat jist de gemeente Zoetermeer meer ‘in the lead’ zou moeten geraken en de regie over de eigen opgaven zou moeten voeren. ‘Dat het college nu reeds met het COA al van gedachten wisselt over de mogelijkheden tot een uitgebreidere opvang in de PI maakt de onderhandelingspositie van de gemeente er niet sterker op’, zo hield hij de wethouder voor.
In zijn slotwoord gaf Rob Duiven aan dat, indien het uiteindelijk zover mocht komen dat de minister Zoetermeer op basis van de Spreidingswet gaat verplichten asielzoekers op te nemen, dan Zoetermeer zich daaraan niet kan onttrekken: ‘Net zo min als de minister zich hoort te onttrekken aan de indringende waarschuwing en de oproep die de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 heeft afgegeven’.
Nog voor het zomerreces krijgt de gemeenteraad de gelegenheid zich in een zogenaamde ‘wensen en bedenkingen’-procedure zich uit te spreken over de inzet van de gemeente Zoetermeer richting de provincie voor de provinciale opgave. Wordt vervolgd dus.
